Միացեք մեզ

Ադրբեջանը

Ադրբեջան-Հայաստան հարաբերությունների կարգավորում

ԿԻՍՎԵԼ

Հրատարակված է

on

Մենք օգտագործում ենք ձեր գրանցումը `բովանդակություն տրամադրելու համար, որին դուք համաձայնվել եք և ձեր մասին մեր պատկերացումն ավելի լավացնելու համար: Դուք ցանկացած պահի կարող եք ապաբաժանորդագրվել:

Անցյալ շաբաթ Բրյուսելում կայացած «Արևելյան գործընկերության» գագաթնաժողովը նպաստեց կառուցողական բանակցություններին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի միջև՝ նշանավորելով Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում կայուն խաղաղության հաստատման կարևորագույն փուլը։ գրում է Ադրբեջանական Կանաչ շարժման համահիմնադիր, նախկին պատգամավոր, միջազգային հարաբերությունների և քաղաքական տնտեսության գծով վերլուծաբան, դոկտոր Ջեյհուն Օսմանլընը։

Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի խաղաղ նախաձեռնությունը դիտվեց որպես նշանակալի ներդրում երկու հարևանների միջև հարաբերությունների կարգավորման գործում, ինչը կարող է հանգեցնել համապարփակ խաղաղության համաձայնագրի, սահմանների սահմանազատմանը և սահմանազատմանը (որին ԵՄ-ն կաջակցի ԵՄ փորձագիտական ​​առաքելության միջոցով։ և տեխնիկական աջակցություն), վստահության ամրապնդման միջոցառումներ, մարդկանց միջև կապերի հաստատում և կարևորագույն տրանսպորտային ենթակառուցվածքների կառուցում, հատկապես երկաթուղային կապը Ադրբեջանից Հայաստանի տարածքով դեպի Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետություն, որը նաև հայտնի է որպես Զանգազուրի միջանցք:

Միշելը բարձր է գնահատել երկու առաջնորդների ձեռնարկած քայլերը՝ ապահովելու լարվածության թուլացումը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջին զինված բախումներից հետո։ Մասնավորապես, ողջունվել է երկու երկրների պաշտպանության նախարարների միջև ուղիղ կապի հաստատումը նախագահ Միշելի աջակցությամբ, մինչդեռ ողջունվել է Ադրբեջանի կողմից վերջերս տասը հայ կալանավորների ազատ արձակումը և Հայաստանի կողմից մնացած բոլոր ականապատ քարտեզների հանձնումը։ .

44-օրյա պատերազմից հետո, որով վերջ դրվեց միջազգայնորեն ճանաչված ադրբեջանական տարածաշրջանի 30-ամյա հայկական օկուպացիային, Ղարաբաղը, Հայաստանը, Ադրբեջանը և Ռուսաստանը 10 թվականի նոյեմբերի 2020-ին ստորագրել էին եռակողմ համաձայնագիր, սակայն մինչ վերջերս տեղի ունեցած փոխհրաձգությունների մասին հաղորդվում էր։ Հայաստան-Ադրբեջան սահմանը և չլուծված խնդիրները շարունակում են սպառնալիք հանդիսանալ տարածաշրջանային կայունության համար։ Հարաբերությունների կարգավորմանն աջակցել է նաև Հյուսիսատլանտյան դաշինքը (ՆԱՏՕ), որտեղ նախագահ Ալիևն այս ամիս հանդիպել է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգի, ինչպես նաև Հյուսիսատլանտյան խորհրդի բոլոր 30 դաշնակիցների հետ: Ընդգծելով «երկխոսության և փոխըմբռնման կարևորությունը Ադրբեջանի հետ ՆԱՏՕ-ի գործընկերության մեջ»՝ Ստոլտենբերգը հայտարարել է, որ «Ադրբեջանը կարևոր ներդրում է ունեցել Աֆղանստանում մեր նախկին առաքելության մեջ։ Իսկ ադրբեջանական ուժերը կարևոր դեր խաղացին Քաբուլի օդանավակայանի անվտանգության ապահովման գործում այս ամառվա տարհանման ժամանակ»:

Բրյուսելում տեղի ունեցած այս վերջին դրական զարգացումները, ինչպես նաև նոր աշխարհաքաղաքական իրականությանը համապատասխան ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևավորումը, որը կաջակցի երկու երկրների միջև ուղիղ երկխոսության վերսկսմանը, կարող են օգնել մոտ ապագայում խաղաղ մթնոլորտ ստեղծել Հարավային Կովկասում: Սա լավ նորություն է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի համար, որի ժողովրդականությունը հասել է իր գագաթնակետին պատերազմի տարիներին։ Ապաօկուպացնելով Ադրբեջանի պապենական հողերը՝ նա վերականգնեց պատմական արդարությունը ոչ միայն 1 միլիոն ադրբեջանցի հարկադիր վերաբնակների և փախստականների համար, ովքեր տեղահանվել էին երկարատև հակամարտության ընթացքում, այլ ողջ ժողովրդի համար, որը դատապարտում էր հայկական կողմից միջազգային իրավունքի խախտումը, չնայած դրան։ Միավորված ազգերի կազմակերպության (ՄԱԿ), Եվրոպական խորհրդարանի, Եվրոպայի խորհրդի և Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) մի քանի բանաձևեր, որոնք կոչ են անում անհապաղ դուրս բերել հայկական բանակը Լեռնային Ղարաբաղից և նրա հարակից 7 շրջաններից։ Այժմ նա պատրաստվում է դառնալ տարածաշրջանում խաղաղության, կայունության և անվտանգության խորհրդանիշ:

Ղեկավարվելով իր ազգային շահերով, այդ թվում՝ բարիդրացիության, խաղաղ համակեցության և հավասար համագործակցության սկզբունքներով, Ադրբեջանը Խորհրդային Միությունից անկախանալուց ի վեր իրականացնում է բազմավեկտոր արտաքին քաղաքականություն։ Ադրբեջանի Հանրապետությունը լիիրավ անդամ է բոլոր առաջատար միջազգային միջկառավարական կազմակերպություններին, ինչպիսիք են ՄԱԿ-ը, ԵԱՀԿ-ն և Անկախ Պետությունների Համագործակցությունը (ԱՊՀ): Եվրախորհրդին անդամակցելու և համագործակցության այլ մեխանիզմների միջոցով խարսխված լինելով Եվրոպայի հետ՝ Ադրբեջանը նաև Իսլամական համագործակցության կազմակերպության (ԻՀԿ) անդամ է, որը միավորում է իսլամական աշխարհի երկրները։ Այս քաղաքականության իմաստությունն ու պրագմատիզմն արտահայտվում է նրանով, որ Ադրբեջանը ներկայացված չէ ռազմական դաշինքներում՝ գերադասելով բազմակողմ համագործակցությունը, քան դաշինքային առճակատումը, ինչի վկայությունն է Չմիավորման շարժմանը Ադրբեջանի անդամակցությունը։ Ադրբեջանը նաև հյուրընկալում է բազմաթիվ մշակութային, մարզական և սոցիալական նախաձեռնությունների, այդ թվում՝ «Բաքու-2015» առաջին Եվրոպական խաղերը և 2017 թվականի Իսլամական խաղերը, ինչպես նաև բազմամշակութայնության, միջկրոնական երկխոսության և կրոնական հանդուրժողականության ֆորումները:  

Նախագահ Ալիևը, ով դեկտեմբերի 60-ին կդառնա 24 տարեկան, նախագահի պաշտոնը ստանձնեց իր հորից՝ Հեյդար Ալիևից (նաև հայտնի է որպես ազգի հիմնադիր հայր) 2003 թվականին: 2000-ականների սկզբից Ադրբեջանում լուրջ վերափոխումներ են եղել: Այն զգալի առաջընթաց է գրանցել աղքատության կրճատման և ընդհանուր բարեկեցության բարձրացման գործում: Տնտեսական աճի բարձր տեմպերը, զբաղվածության աճը և իրական աշխատավարձի բարձր բարձրացումը նպաստեցին աղքատության այս նվազմանը և միջին խավի ընդլայնմանը: Համաշխարհային բանկի տվյալներով՝ «2015 թվականին նավթի գների կտրուկ անկումից հետո տնտեսական անկայունության ժամանակաշրջանից հետո Ադրբեջանը ձեռնամուխ եղավ տնտեսական դիվերսիֆիկացման հավակնոտ ծրագրին և այնուհետև արձանագրեց շարունակական տնտեսական աճ», ներառյալ համախառն ներքին արդյունքի (ՀՆԱ) աճը: 5.3 թվականի 2000 միլիարդ դոլարից 42.6 թվականին հասնելով 2021 միլիարդ դոլարի:

հայտարարություն

Moody's միջազգային վարկանիշային գործակալությունը հաստատել է Ադրբեջանի վարկային վարկանիշը Ba2 մակարդակում՝ կանխատեսելով, որ իրավիճակը «կայունից» փոխվել է «դրականի»։ Սա արտացոլում է Ադրբեջանի ղեկավարության կարողությունը՝ բարձրացնելու երկրի վարկային վարկանիշի կայունությունը։ Բացի այդ, ըստ Heritage Foundation-ի կողմից կազմված 2021 թվականի տնտեսական ազատության ինդեքսի՝ Ադրբեջանը բարձրացել է 6 տեղով՝ զբաղեցնելով 38-րդ տեղը Բելգիայից և Իսպանիայից մի փոքր ցածր։ Համաշխարհային բանկի Doing Business զեկույցում Ադրբեջանի դիրքերը նույնպես տարեցտարի բարելավվում են։ Մինչդեռ երկիրը 71 թվականին Համաշխարհային բանկի Doing Business վարկանիշում զբաղեցրել է 2012-րդ տեղը, ապա 34 թվականին բիզնես վարելու դյուրինությամբ 190 տնտեսությունների շարքում զբաղեցրել է 2021-րդ տեղը։

Բացի այդ, Ադրբեջանն իրականացնում է արտասահմանում ադրբեջանցի երիտասարդների կրթության պետական ​​ծրագիր, որը մասամբ ֆինանսավորվում է ԱՀ Պետական ​​նավթային հիմնադրամի կողմից։ Երկիրը նաև զգալի առաջընթաց է գրանցել գենդերային քաղաքականության իրականացման և կանանց իրավունքների ու օրինական շահերի պաշտպանության հարցում՝ միաժամանակ ձեռնամուխ լինելով Բնապահպանական գործողությունների միջազգային երկխոսության (IDEA) կողմից իրականացվող բնապահպանական կարևոր նախաձեռնություններին: Ակնկալվում է, որ Ադրբեջան-Հայաստան հարաբերությունների կարգավորումը կբարելավի Ադրբեջանի ռեկորդը արտաքին քաղաքականության, ինչպես նաև տնտեսական, սոցիալական և բնապահպանական ոլորտներում։

Կիսվեք այս հոդվածով.

EU Reporter-ը հրապարակում է հոդվածներ տարբեր արտաքին աղբյուրներից, որոնք արտահայտում են տեսակետների լայն շրջանակ: Այս հոդվածներում ընդունված դիրքորոշումները պարտադիր չէ, որ լինեն EU Reporter-ի դիրքորոշումները:

trending