«Ես չեմ ուզում պատկանել քնաբերների սերնդին», - ասել է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը.պատկերվածԱնցյալ շաբաթ Ստրասբուրգում։ Եվրախորհրդարանում նրա ելույթի հիմքում այն ուղերձն էր, որ երեկվա խնդիրների լուծումներն այլևս չեն համապատասխանում վաղվա խնդիրներին։ Դա մի թեմա է, որը այլ քաղաքականություն մշակողներ և քաղաքական առաջնորդներ ողջ Եվրոպայում պետք է նորից ու նորից կրկնեն:
Երկարաժամկետ դժվարությունները, որոնց բախվում է Եվրոպան, սարսափեցնում են, և եթե հանրային կարծիքը հնարավոր լինի դրանց մասին տեղեկացնել, ապա պոպուլիստական կուսակցությունների ընտրողների նկատմամբ տիրույթը զգալիորեն կթուլանա: Բայց նախ՝ մի պարզ ճշմարտություն.
Ավելի մեծ եվրաինտեգրման ձգտման վերջին տասնամյակի թուլացումը կապ չունի վատ քաղաքական ղեկավարության և ամեն ինչ տնտեսական պայմանների հետ: ԵՄ ազգային առաջնորդներին սովորաբար մեղադրում են, բայց իրականությունն այն է, որ 2008 թվականի ֆինանսական ճգնաժամից հետո տնտեսման քաղաքականությունը և Եվրոպայում ցածր աճի, ոչ աճի հետևանքով քաղաքական գործիչներին և նրանց ընտրողներին շրջափակել են ռիսկից խուսափելու տրամադրվածության մեջ:
Կարևոր է, որ մենք՝ եվրոպացիներս, հասկանանք այս կետը, քանի որ երկարաժամկետ միտումները մատնանշում են դանդաղ աճի շարունակականությունը, քանի դեռ արմատական նոր քաղաքականություններ չեն իրականացվել: Նպատակը պետք է լինի եվրոպական տնտեսություններին վերադարձնել աճի ավելի բարձր տեմպերը, որոնք հանգեցրին միասնական շուկայի, եվրոյի և ԵՄ «Մեծ պայթյունի» ընդլայնմանը:
Դա չկատարելը ամբողջ եվրոպական նախագիծը դնում է անկման և աստիճանական մասնատման վտանգի տակ: «Ոչ թե հարվածով, այլ լացով», ինչպես գրել է բանաստեղծ Թ.Ս. Էլիոթը աշխարհի վերջի մասին:
Ուրեմն, որո՞նք են այս միտումները, որոնց վրա կարճատես Եվրոպան հրատապ պետք է կենտրոնանա: Ամենաակնհայտը ժողովրդագրական անկումն է, բայց դրա հետևանքով տեխնոլոգիական խոցելիությունն է, կենսամակարդակի անկումը և սոցիալական լարվածության աճը: Բոլորը հայտնի են, բայց լայնորեն անտեսված:
Ընտրվելու մտադրված քաղաքական գործիչները չեն ցանկանում իրենց ներկայացնել որպես դատապարտված Երեմիաներ կամ Կասանդրաներ: Լրագրողները արձագանքում են հանրության նորությունների, բայց ոչ կրթության ախորժակին։ Անկասկած, դա է պատճառը, որ Եվրոպայի ծերացման ծանր հետևանքները այդքան քիչ ուշադրության են արժանանում: Այն փաստը, որ ընդամենը մեկ տասնամյակից հետո ԵՄ բնակչության մոտ 40%-ը կլինի 65-ից բարձր տարիքի մարդիկ, դիտվում է որպես առողջապահության և կենսաթոշակների խնդիր:
Այնուամենայնիվ, դա միայն այսբերգի գագաթն է: Շատ ավելի տագնապալի է եվրոպական աշխատուժի կրճատումը: Ոմանք կարող են ողջունել դա որպես լավ նորություն երիտասարդ աշխատանք փնտրողների համար, բայց դա սխալ է: ԵՄ-28-ի 240 միլիոնանոց աշխատուժը մինչև դարի կեսը կկազմի ընդամենը 207 միլիոն, եթե ներգաղթը մնա ներկայիս մակարդակում, բայց կարող է աղետալիորեն նվազել մինչև 169 միլիոն, եթե այն դանդաղեցվի կամ նույնիսկ դադարեցվի: Երեք տասնամյակի ընթացքում եվրոպական տնտեսությունից 33 միլիոն հարկատուների և սպառողների դուրս բերելը չափազանց վնասակար կլինի, մինչդեռ ավելի քան 60 միլիոն մարդ աղետալի կլինի:
Եվրոպան հենց հիմա պետք է ձեռնամուխ լինի ժողովրդագրական անկմանը դիմակայելու ուղիների պլանավորմանը: Միջին եկամուտներն արդեն կազմում են ամերիկացիների միայն երկու երրորդը, և, իհարկե, կնվազեն մինչև երեք հինգերորդը: Եվրոպական տնտեսությանը լիցք տալն էական է, եթե ցանկանում ենք խուսափել սրընթաց քաղաքական և տնտեսական փլուզումից:
Այդ խթանումը կգա ողջ Եվրոպայում ներդրումային համարձակ և վճռական ռազմավարությունից, որն ուղղված է կրթությանը, առողջությանը և բնակարանային ապահովմանը: Եթե եվրոգոտու կառավարման բարեփոխումները քննարկվեին ավելի ճկուն Եվրոպա կառուցելու համար փոխառությունների լույսի ներքո, ապա հյուսիսային Եվրոպայի կառավարությունների վերապահումները կարող էին վերացվել: Ենթակառուցվածքների վրա ծախսվող 315 միլիարդ եվրոյի համեստ «Յունկերի պլանը» պետք է դիտարկվի որպես զուտ փորձնական:
Հիմնական կետն այն է, որ ավելի շատ հիվանդանոցներ, դպրոցներ և տներ են անհրաժեշտ՝ տեղավորելու և՛ Եվրոպայի ծերացող բնակչությանը, և՛ նոր արյունը, որը կարող է բերել ներգաղթը: Քեյնսյան պոմպային պրիմինգի էֆեկտները կրկին կաշխուժացնեն դանդաղ տնտեսությունները և այդպիսով կապահովեն, որ ԵՄ նախագիծը վերականգնի իր հավակնոտ առաջընթացը: